DIT IS EEN BESLOTEN LEZERSCLUB :)
In OKTOBER o.a
Slevin, Peter
Vlugt, Simone van der
Gray, Claudia
Thompson, Laura
Heiter, Elizabeth
McDermid, Val
Probst, Jennifer
Hazendonk, Karin
***************************************************
De opmaak van een digitaal boek wijkt per definitie af van de opmaak van het originele gedrukte boek. Dat komt vooral doordat ebooks gelezen kunnen worden op apparaten met verschillende schermformaten. Vooral bij boeken met veel figuren en tabellen leidt dit nog wel eens tot flinke concessies tijdens het opmaakproces.
In het vak zeggen we voor de grap wel eens: ‘vormgevers hebben een hekel aan ebooks’. Maar er zit een kern van waarheid in die opmerking. Want zoveel controle als een vormgever of dtp-er heeft over de layout van een gedrukt boek (en het bijbehorende pdf bestand), zo weinig invloed heeft deze op de opmaak van een digitaal boek.
Dat komt met name doordat ‘echte’ (ePub) ebooks ‘reflowable’ zijn. Dat wil zeggen dat de opmaak zich aanpast aan de schermgrootte van het apparaat waarop het ebook gelezen wordt. Zo past er op het scherm van een smartphone minder tekst dan op het scherm van een tablet of een computerscherm. De tekstregels worden dienovereenkomst verkort en daardoor worden woorden soms op andere plaatsen afgebroken en blijven bepaalde alinea’s of figuren niet meer bij elkaar staan, maar vallen ze net over een ‘pagina’ heen.
Daarbij komt dat iedere ereader of ereading app op een eigen manier omgaat met digitale boeken. Zo worden nooit de originele lettertypen weergegeven, maar kan de lezer kiezen uit een aantal standaard lettertypen van de betreffende ereader of ereading app. En vaak verschijnen er op bepaalde plaatsen ongewenste witregels (of verdwijnen deze juist); dat ligt dan niet aan het ebook, maar aan (de interpretatie van het ebook door) het apparaat waarop het ebook wordt getoond.
Bij romans of boeken die voornamelijk tekst bevatten is dit allemaal meestal nog niet zo’n probleem, maar bij boeken waarin veel figuren, vergelijkingen en/of tabellen voorkomen wordt het een lastiger verhaal. Want hoe zorg je ervoor dat een complexe figuur goed wordt weergegeven op een klein scherm? En past een tabel nog wel op het scherm van een smartphone?
Het antwoord op die vraag is meestal ‘nee’, en daarom worden er tijdens de ebookconversie concessies gedaan. Daar gruwen vormgevers van (en vaak ook de auteurs), maar het kan niet anders. Daardoor zijn tabellen soms niet direct goed leesbaar in een ebook en kunnen afbeeldingen verschuiven. Of komen paginanummers van het ebook niet overeen met de paginanummers van het gedrukte boek; want als de lezer een grotere letter kiest, dan past er minder tekst op een pagina en telt het ebook ineens meer pagina’s.
Zoals wel duidelijk wordt uit bovenstaande uitleg kan een vormgever maar weinig veranderen aan de opmaak van een ebook. Het maken van een ebook vraagt om concessies. Daarnaast is het goed om te beseffen dat een digitaal boek op ereader X misschien naar wens wordt weergegeven, maar op tablet Y niet.
Als de originele vormgeving écht heel belangrijk is, dan raad ik af om het boek überhaupt in de vorm van een ePub ebook aan te kopen. Het is wel mogelijk om het pdf bestand dat als basis diende voor het boek te verkopen via eburon.nl, maar de meeste ebookretailers kunnen niet overweg met pdf als ebookformaat. Pdf is dan ook nooit bedoeld als ebookformaat, want de pagina’s van een pdf boek zijn nu eenmaal niet goed leesbaar op kleine schermpjes.